Οι Μούντρες της Πραναγιάμα

"Η εκπαίδευση που απαιτείται από έναν ασκούμενο της Πραναγιάμα μπορεί να παρομοιαστεί, με αυτή κάποιου που θέλει να γίνει κύριος της μουσικής. Ο Krsna μάγευε τις gopis (σύμβολο των αισθήσεων) και κυρίευε τις καρδιές τους παίζοντας το φλάουτο, χειριζόταν αυτό μ τέτοιον τρόπο που δημιουργούσε έναν κόσμο από μυστικιστικούς ήχους. Στην πρακτική της Πραναγιάμα ο ασκούμενος υποτάσσει και κυριαρχεί στις αισθήσεις του, παίζοντας με τα ρουθούνια του και με δακτυλισμούς ελέγχει τους τρόπους αναπνοής, σαν να παίζει ένα φλάουτο".  ΒΚS Iyengar

Το πως τοποθετούμε τα δάκτυλά μας στην άσκηση της Πραναγιάμα εχει ουσιαστική σημασία για την αποτελεσματικότητά της. Έχοντας ακούσει διάφορες απόψεις και δει δεκάδες τρόπους εκτέλεσης, ας προσπαθήσουμε να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα. Προσωπικά θεωρώ πως κάθε τι στη Γιόγκα, έχει κάποιον λόγο που γίνεται και δεν μπορούμε να κάνουμε ότι θεωρούμε εμείς σωστό, αλλά μπορούμε να κάνουμε μόνο ότι είναι σωστό. Το τι είναι και τι όχι, δεν πρέπει να είναι απόρροια προσωπικών προτιμήσεων, αλλά απόρροια σοφίας χιλιάδων ετών. Φυσικά και μπορούμε να πειραματιζόμαστε, αλλά δεν μπορούμε να πειραματιζόμαστε με τους άλλους. Κάθε τι θα πρέπει να έχει λόγο που γίνεται, γιατί φέρνει και διαφορετικά αποτελέσματα.

Όταν δεν χρησιμοποιούμε τα χέρια μας στην Πραναγιάμα, αυτά ειναι πάντα σε Jnana Mudra. Δηλαδή ενωμένος ο αντίχειρας και ο δείκτης και οι παλάμες ακουμπούν στα γόνατα. Δεν είναι σε Gin Mudra γιατι σε αυτή οι παλάμες είναι στραμμένες προς τα πάνω, οπότε δεν έχουμε σοβαρή στήριξη του σώματος για δυναμικές Πραναγιάμα. Ακόμη με τις παλάμες προς τα πάνω δεν έχουμε ένα κλειστό ενεργειακό κύκλωμα, όπως δημιουργείται όταν ακουμπάμε τις παλάμες στά γόνατα. Όσον αφορά τα δάκτυλα ο αντίχειρας και ο δείκτης αναφέρονται στην ΠΚΙ σαν ο Μεσημβρινός των Πνευμόνων και του Π.Εντέρου, αντίστοιχα. Αν το δεξιό χέρι χρησιμοποιείται στα ρουθούνια, τότε έχουμε το αριστερό πάντα στην Jnana Mudra. Ακόμη ένα πολύ ωραίος τρόπος είναι τα δάκτυλα να μην είναι στην Jnana, αλλά στην Vayu Mudra (ο αντίχειρας στην πρώτη φάλαγγα του δείκτη) καθώς ένα άλλο όνομα της Prana είναι Vayu.

Όσον αφορά το πιο χέρι έχουμε στα ρουθούνια είναι πάντα το δεξιό. Γιατί αν βάλουμε το αριστερό στα ρουθούνια, πάει ο αντίχειρας στο αριστερό ρουθούνι που αντιστοιχεί στο Στοιχείο του Νερού, ενώ ο αντίχειρας είναι το Στοιχείο της Φωτιάς. Έτσι αν αλλάξουμε χέρια για κάποιο λόγο, τότε αποδυναμώνουμε αντί να δυναμώνουμε την συγκεκριμένη ροή. Αν έχουμε λόγο φυσικά και μπορούμε να το κάνουμε.

Τα δάκτυλα που είναι στα ρουθούνια είναι στην Mrigi Mudra. Οι Visnu Mudra, Prana Mudra ή Nasagra Mudra είναι διαφορετικές και σύμφωνα με τον Sri T. Krishnamacharya μόνο η Mrigi Mudra είναι η ενδεδειγμένη για την Πραναγιάμα. Ένας λόγος είναι πως ο δείκτης σχετίζεται με το Εγώ και τον Δία και ο μέσος με το Κάρμα και τον Κρόνο, οπότε αυτά τα δυο δεν πρέπει να ακουμπούν στο Ajna Chakra, αλλά να υποκλίνονται στον Εαυτό, τον αντίχειρα. Ο άλλος λόγος είναι ότι αποδυναμώνουμε τις ροές της Πράνα, γιατί όπως είπαμε ο δείκτης είναι Π. Έντερο, συμπληρωματικός Μεσημβρινός των Πνευμόνων, του αντίχειρα και ο μέσος του Περικαρδίου, οπότε όταν κάμπτονται στη ρίζα του αντίχειρα ενδυναμώνουν τον Μεσημβρινό των Πνευμόνων. Τα άλλα τρία δάκτυλα ακουμπούν πάντα στα ρουθούνια. Ο αντίχειρας (Φωτιά), δεξί ρουθούνι Pingala Nadi (Ήλιος) και ο παράμεσος (Γη) και μικρός (Νερό) στο αριστερό ρουθούνι, Inda Nadi (Σελήνη). 

Ποτέ τα δάκτυλα που είναι στα ρουθούνια, δεν σταματούν να ακουμπούν στα ρουθούνια, αλλά εναλλάσσουν την πίεση ανάλογα με το τι θέλουμε να κάνουμε στην Πραναγιάμα. 

Ίσως όλα τα παραπάνω φανούν υπερβολικά ή να μου δείξετε φωτογραφίες μεγάλων δασκάλων της Γιόγκα, που εκτελούν με άλλους τρόπους την αναπνοή. Το γνωρίζω, όμως αν μου πουν ή αν υπάρχουν δικές τους αναφορές, γιατί το κάνουν έτσι και όχι με τους τρόπους που περιγράφω τότε είμαι έτοιμος να δεχθώ τη γνώμη τους ή και να αλλάξω την δική μου. Φράσεις όπως «έτσι μου το έδειξε ο Γκουρού μου», δεν μετράνε. Κάθε τι έχει λόγο που γίνεται και πλέον έχουμε αρκετά δεδομένα για να Θαυμάσουμε πραγματικά την Σοφία της Γιόγκα.